Urotherapeut

Een urotherapeut is een gespecialiseerde zorgprofessional die zich richt op de behandeling van functiestoornissen van de lagere urinewegen en de bekkenbodem. Deze therapie, ook wel urotherapie genoemd, is een niet-operatieve en medicamentvrije behandelmethode die zich met name richt op kinderen, maar ook op volwassenen met specifieke plas- en/of ontlastingsproblemen.

De urotherapeut vervult een belangrijke rol in het analyseren, begeleiden en trainen van patiënten om een normaal plas- en ontlastingspatroon te (her)krijgen en verdere complicaties te voorkomen. De aanpak is een combinatie van cognitieve, fysieke en gedragstherapeutische training.

De taken van een Urotherapeut zijn onder meer:

De werkzaamheden van een urotherapeut zijn divers en patiëntgericht. De belangrijkste taken omvatten:

• Diagnostiek: Door middel van gesprekken (anamnese), het laten invullen van plas- en drinkdagboeken en soms met behulp van aanvullend onderzoek zoals een flowmetrie (meting van de urinestraal) of een echo van de blaas, stelt de urotherapeut een diagnose.
• Voorlichting en educatie: Een essentieel onderdeel van de behandeling is het geven van duidelijke uitleg over de werking van de blaas, darmen en bekkenbodemspieren. Dit helpt de patiënt (en/of de ouders) inzicht te krijgen in de oorzaak van de problemen.
• Gedragsmatige training: De urotherapeut stelt een persoonlijk behandelplan op dat kan bestaan uit:
• Toilettraining: Aanleren van een juiste toilethouding, het op de juiste momenten naar het toilet gaan en het volledig leegplassen.
• Drink- en voedingsadviezen: Advies over de hoeveelheid en het soort vochtinname en de invloed van voeding op de blaas en darmen.
• Bekkenbodemoefeningen: In sommige gevallen worden oefeningen aangeleerd om de bekkenbodemspieren beter te kunnen beheersen (ontspannen en aanspannen). Dit wordt vaak in samenwerking met een bekkenfysiotherapeut gedaan.
• Coaching en begeleiding: De urotherapeut motiveert en begeleidt de patiënt gedurende het hele traject. Regelmatige controles en het bijstellen van het behandelplan zijn hier onderdeel van.
• Samenwerking: Urotherapeuten werken vaak in een multidisciplinair team samen met onder andere kinderartsen, urologen, kinder- en bekkenfysiotherapeuten en psychologen.

Waar werkt een Urotherapeut

Urotherapeuten zijn voornamelijk werkzaam in ziekenhuizen, vaak op de polikliniek kindergeneeskunde, urologie of in gespecialiseerde poep- en plascentra. Ze kunnen zowel in de eerste-, tweede- als derdelijnszorg werkzaam zijn. Dit betekent dat zij zowel op verwijzing van de huisarts als van een medisch specialist patiënten zien.

Wat verdient een Urotherapeut

Het salaris van een urotherapeut in Nederland ligt, afhankelijk van opleiding, ervaring en de specifieke cao (bijvoorbeeld Ziekenhuizen of Gehandicaptenzorg), doorgaans in functiegroep (FWG) 50 of 55. Dit komt neer op een bruto maandsalaris van ongeveer € 3.100,- tot € 4.800,- bij een fulltime dienstverband.

Aantal werkzaam in Nederland

Exacte, actuele cijfers over het aantal werkzame urotherapeuten in Nederland en België zijn niet openbaar beschikbaar. Het is een relatief klein en gespecialiseerd beroep. In Nederland zijn er naar schatting enkele honderden urotherapeuten werkzaam, voornamelijk in de grotere ziekenhuizen. Voor België is deze schatting nog moeilijker te maken, maar ook hier gaat het om een beperkte groep van gespecialiseerde zorgverleners.

Welke opleiding heeft de Urotherapeut gevolgd

Om urotherapeut te worden, is een vooropleiding op Hbo-niveau in de gezondheidszorg vereist. De meest voorkomende vooropleidingen zijn:

• Hbo-Verpleegkunde (met name kinderverpleegkundigen)
• Fysiotherapie (met name kinder- of bekkenfysiotherapeuten)
• Medisch Pedagogisch Zorgverlener

Vervolgens kan een gespecialiseerde post-hbo opleiding tot urotherapeut worden gevolgd.

Hoe lang duurt de opleiding tot Urotherapeut

• Vooropleiding (Hbo): Een hbo-opleiding zoals Verpleegkunde of Fysiotherapie duurt 4 jaar.
• Specialisatie tot Urotherapeut: De post-hbo opleiding tot urotherapeut is een deeltijdopleiding en duurt doorgaans ongeveer 6 tot 10 maanden. Deze opleiding wordt onder andere aangeboden door de Hogeschool Utrecht in samenwerking met het Wilhelmina Kinderziekenhuis (UMC Utrecht).

Het opleidingsniveau van een Urotherapeut is HBO.

Enkele wetenswaardigheden over de Urotherapeut

• Focus op kinderen: Hoewel urotherapie ook bij volwassenen wordt toegepast, ligt de focus van het beroep en de opleidingen sterk op kinderen met plasproblemen zoals bedplassen, ongewild urineverlies overdag, vaak moeten plassen of juist het lang ophouden van de plas.
• Poep- en plasproblemen gaan vaak samen: Een urotherapeut kijkt vaak naar het totaalbeeld. Problemen met de ontlasting (obstipatie) kunnen namelijk een grote invloed hebben op het functioneren van de blaas.
• Effectieve behandeling: Urotherapie is een bewezen effectieve behandeling. Veel kinderen en volwassenen hebben na een traject bij een urotherapeut aanzienlijk minder of geen klachten meer.
• Geduld en motivatie: Het succes van de therapie is sterk afhankelijk van de inzet en motivatie van de patiënt (en de ouders). Het veranderen van ingesleten gewoontes kost tijd en doorzettingsvermogen.

Extra informatie over de Urotherapeut

Hoewel urotherapeut de meest gangbare en officiële benaming is, wordt de functie soms ook omschreven als continentieverpleegkundige met specialisatie in urotherapie of wordt de professional werkzaam binnen een poep- en plaspoli of bekkenbodemcentrum. De term "urotherapie" zelf is de overkoepelende naam voor de behandelmethode.