Algemeen verpleegkundige
Een verpleegkundige is een professional in de gezondheidszorg die zich richt op het verlenen van zorg, ondersteuning en begeleiding aan patiënten (ook wel zorgvragers genoemd) van alle leeftijden, met diverse gezondheidsproblemen of -behoeften. De kern van het beroep is het bevorderen, behouden of herstellen van de gezondheid van individuen, gezinnen of groepen. Het is een beschermd beroep, wat betekent dat je alleen de titel 'verpleegkundige' mag gebruiken als je de juiste opleiding hebt afgerond en geregistreerd staat (in Nederland in het BIG-register, in België bij het RIZIV en de provinciale erkenningscommissies).
De taken van een Algemeen verpleegkundige zijn onder meer:
De taken van een verpleegkundige zijn zeer divers en hangen af van het opleidingsniveau (MBO/HBO5 of HBO/Bachelor), de werkplek en eventuele specialisaties. Over het algemeen omvatten de taken:
- Observeren en signaleren: Het nauwlettend volgen van de lichamelijke en geestelijke toestand van de patiënt, veranderingen signaleren en hierover rapporteren.
- Verpleegtechnische handelingen: Uitvoeren van medische procedures zoals injecties geven, wonden verzorgen, infusen aanleggen en controleren, katheters inbrengen, medicatie toedienen, bloeddruk meten, etc.
- Basiszorg: Helpen bij de Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen (ADL) zoals wassen, aankleden, eten en drinken, en mobiliseren, indien de patiënt dit zelf niet (volledig) kan.
- Voorlichting en educatie: Informatie en advies geven aan patiënten en hun naasten over ziekte, behandeling, medicijngebruik en leefstijl.
- Coördinatie van zorg: Samenwerken met artsen, specialisten, therapeuten en andere zorgverleners om de zorg rondom de patiënt af te stemmen. Vaak stelt de verpleegkundige ook een verpleegplan op.
- Psychosociale ondersteuning: Een luisterend oor bieden, emotionele steun geven en patiënten en hun families begeleiden in moeilijke tijden.
- Kwaliteitszorg en preventie: Meewerken aan het verbeteren van de zorgkwaliteit, protocollen volgen en ontwikkelen, en bijdragen aan preventieve zorg.
- HBO/Bachelor-verpleegkundigen: Hebben vaak extra taken zoals het coachen van collega's, het uitvoeren van complexere zorg, het doen van (praktijkgericht) onderzoek, en het ontwikkelen van zorgbeleid.
Waar werkt een Algemeen verpleegkundige
Verpleegkundigen werken in een breed scala aan zorginstellingen en sectoren:
- Ziekenhuizen: Op allerlei afdelingen (algemeen, chirurgie, interne geneeskunde, spoedeisende hulp, intensive care, kinderafdeling, oncologie, etc.).
- Verpleeghuizen en woonzorgcentra: Zorg voor ouderen of mensen met chronische aandoeningen of dementie.
- Thuiszorg: Zorg verlenen bij mensen thuis.
- Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ): Begeleiding en zorg voor mensen met psychische problemen of psychiatrische aandoeningen.
- Gehandicaptenzorg: Ondersteuning en zorg voor mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking.
- Consultatiebureaus / Kind & Gezin: Zorg voor zuigelingen, peuters en kleuters.
- GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst): Publieke gezondheidszorg, infectieziektebestrijding, reizigersvaccinaties.
- Arbodiensten: Bedrijfsgezondheidszorg.
- Scholen, gevangenissen, defensie, particuliere klinieken.
Wat verdient een Algemeen verpleegkundige
Het inkomen van een verpleegkundige hangt sterk af van:
- Opleidingsniveau (MBO/HBO5 vs. HBO/Bachelor)
- Werkervaring (inschaling in salarisschalen)
- Werkplek (ziekenhuis, verpleeghuis, thuiszorg, etc. hebben verschillende CAO's/barema's)
- Specialisaties
- Onregelmatige diensten (toeslagen voor avond-, nacht- en weekendwerk)
Indicaties (bruto per maand, op basis van een voltijd dienstverband, per april 2025 - dit zijn schattingen en kunnen variëren):
Nederland:
- Startende MBO-Verpleegkundige (niveau 4): Ongeveer € 2.400 - € 2.800. Kan oplopen tot circa € 3.500 - € 3.800 met meer ervaring (afhankelijk van CAO).
- Startende HBO-Verpleegkundige (Bachelor): Ongeveer € 2.800 - € 3.200. Kan oplopen tot circa € 4.500 - € 5.000+ met meer ervaring en/of specialisatie/verantwoordelijkheid (afhankelijk van CAO).
België:
- Startende Gegradueerde Verpleegkundige (HBO5): Volgens de IFIC-barema's (vaak gebruikt in de zorg), start dit rond categorie 14, wat neerkomt op ongeveer € 2.800 - € 3.000 bruto. Kan oplopen met anciënniteit.
- Startende Bachelor Verpleegkundige: Start vaak in IFIC-categorie 14 of 15, wat neerkomt op ongeveer € 3.000 - € 3.200 bruto. Kan oplopen met anciënniteit en verantwoordelijkheden.
Aantal werkzaam in Nederland
Deze cijfers fluctueren en zijn afhankelijk van de definitie (geregistreerd vs. daadwerkelijk werkzaam in de functie). Recente schattingen (rond 2023-2024):
Nederland:
Er staan ruim 350.000 verpleegkundigen geregistreerd in het BIG-register. Het aantal daadwerkelijk werkzame verpleegkundigen in de directe zorg ligt waarschijnlijk lager, mogelijk rond de 200.000 - 250.000. Er is een bekend tekort aan verpleegkundigen.
België:
Er zijn naar schatting ongeveer 150.000 - 180.000 actieve verpleegkundigen (zowel gegradueerden als bachelors). Ook hier is sprake van tekorten in veel sectoren.
Welke opleiding heeft de Algemeen verpleegkundige gevolgd
Nederland:
- MBO-Verpleegkundige (Niveau 4):
- Vooropleiding: Meestal VMBO (theoretische, gemengde of kaderberoepsgerichte leerweg), MAVO, of een overgangsbewijs van HAVO/VWO leerjaar 3 naar 4.
- Opleidingsniveau: Middelbaar Beroepsonderwijs (MBO) niveau 4.
- HBO-Verpleegkundige (Bachelor):
- Vooropleiding: HAVO, VWO, of een MBO-diploma niveau 4 (bij voorkeur MBO-Verpleegkundige voor eventuele verkorte routes).
- Opleidingsniveau: Hoger Beroepsonderwijs (HBO) - Bachelor.
België:
- Gegradueerde Verpleegkundige (HBO5):
- Vooropleiding: Diploma secundair onderwijs (ASO, TSO, KSO, of BSO + 7e specialisatiejaar).
- Opleidingsniveau: Hoger Beroepsonderwijs (Graduaat - HBO5).
- Bachelor in de Verpleegkunde:
- Vooropleiding: Diploma secundair onderwijs (meestal ASO, TSO, KSO).
- Opleidingsniveau: Professionele Bachelor.
Hoe lang duurt de opleiding tot Algemeen verpleegkundige
Nederland:
- MBO-Verpleegkundige: Meestal 4 jaar. Soms zijn er verkorte trajecten (3 jaar) mogelijk, afhankelijk van vooropleiding en school.
- HBO-Verpleegkundige: Meestal 4 jaar. Er bestaan verkorte trajecten voor studenten met een relevant MBO-diploma (zoals MBO-V) of andere relevante vooropleiding/werkervaring, die soms 2,5 tot 3 jaar duren.
België:
- Gegradueerde Verpleegkundige (HBO5): Meestal 3 jaar.
- Bachelor in de Verpleegkunde: Meestal 4 jaar (240 studiepunten ECTS).
Het opleidingsniveau van een Algemeen verpleegkundige is
HBO.
Enkele wetenswaardigheden over de Algemeen verpleegkundige
- Internationale Dag van de Verpleging: Jaarlijks op 12 mei, de geboortedag van Florence Nightingale, een pionier van de moderne verpleegkunde.
- Beschermde titel: In beide landen mag niet iedereen zich zomaar 'verpleegkundige' noemen.
- Hoge werkdruk en verantwoordelijkheid: Het is een veeleisend beroep, zowel fysiek als mentaal.
- Specialisaties: Na de basisopleiding zijn er talloze specialisaties mogelijk (bijv. intensive care, spoedeisende hulp, ambulance, oncologie, kinderverpleegkunde, psychiatrie, wijkverpleegkunde, diabetesverpleegkunde, etc.).
- Continue ontwikkeling: Verpleegkundigen moeten hun kennis en vaardigheden bijhouden door bijscholing en nascholing.
- Cruciale rol: Verpleegkundigen vormen de ruggengraat van de gezondheidszorg en spelen een essentiële rol in de patiëntenzorg.
Extra informatie over de Algemeen verpleegkundige
Andere benamingen
Hoewel 'verpleegkundige' de officiële en meest gebruikte term is, hoor je soms nog:
- Zuster: Ouderwetse term voor een vrouwelijke verpleegkundige, wordt informeel soms nog gebruikt.
- Broeder: Ouderwetse term voor een mannelijke verpleegkundige, minder gangbaar.
- Verpleger / Verpleegster: Alternatieve, iets minder formele termen.
Het is belangrijk om een verpleegkundige te onderscheiden van een Verzorgende IG (Nederland) of Zorgkundige (België). Dit zijn andere, ook zeer belangrijke zorgberoepen, maar met een ander opleidingsniveau (meestal MBO niveau 3 in NL / secundair onderwijs in BE) en andere bevoegdheden en verantwoordelijkheden.