PMTO-therapeut

Een PMTO-therapeut is een hulpverlener (vaak een psycholoog, orthopedagoog of gespecialiseerde maatschappelijk werker) die getraind en gecertificeerd is in de Parent Management Training Oregon (PMTO) methode. PMTO is een specifieke, evidence-based (wetenschappelijk bewezen effectieve) vorm van gedragstherapeutische oudertraining. De therapie richt zich op ouders van kinderen (meestal tussen 4 en 12 jaar oud) die ernstige gedragsproblemen vertonen, zoals oppositioneel-opstandig gedrag (ODD) of een gedragsstoornis (CD).

De taken van een PMTO-therapeut zijn onder meer:

De kern van het werk van een PMTO-therapeut is het trainen en coachen van ouders om effectiever om te gaan met het probleemgedrag van hun kind. De therapeut werkt dus primair met de ouders, niet direct met het kind (hoewel het kind soms bij sessies betrokken kan worden). De doelen zijn:

• Verminderen van gedragsproblemen bij het kind.
• Versterken van de opvoedvaardigheden van de ouders.
• Verbeteren van de ouder-kind relatie.
• Bevorderen van positief gedrag bij het kind.

Dit doet de therapeut door ouders concrete vaardigheden aan te leren, zoals:

• Positieve betrokkenheid: Stimuleren van positieve interacties en quality time.
• Positieve bekrachtiging: Effectief prijzen en belonen van gewenst gedrag.
• Grenzen stellen: Duidelijke regels en verwachtingen communiceren en consequent handhaven.
• Probleemoplossen: Samen met het kind problemen bespreken en oplossingen bedenken.
• Monitoren: Oplettend zijn op het gedrag en de activiteiten van het kind.
• Negeren en Time-out: Strategieën voor het omgaan met mild negatief gedrag en ernstig negatief gedrag.

De therapie is vaak gestructureerd, met wekelijkse sessies waarin technieken worden uitgelegd, geoefend (bijvoorbeeld via rollenspellen) en huiswerkopdrachten worden meegegeven. De therapeut geeft feedback en ondersteunt de ouders bij het toepassen van de vaardigheden in de thuissituatie.

Waar werkt een PMTO-therapeut

PMTO-therapeuten werken doorgaans binnen instellingen die gespecialiseerde jeugdhulp of geestelijke gezondheidszorg (GGZ) bieden, zoals:

• Centra voor Jeugd en Gezin (CJG) met een specialistisch aanbod.
• Jeugdzorginstellingen (zowel ambulant als residentieel).
• GGZ-instellingen (afdelingen kinder- en jeugdpsychiatrie/psychologie).
• Orthopedagogische behandelcentra.
• Sommige vrijgevestigde praktijken met een specialisatie in gedragsproblemen bij kinderen.

Wat verdient een PMTO-therapeut

Het inkomen van een PMTO-therapeut is niet eenduidig vast te stellen, omdat "PMTO-therapeut" op zichzelf meestal geen aparte functieomschrijving is met een eigen salarisschaal. Het salaris hangt sterk af van:

• De basisprofessie: Is de therapeut van oorsprong psycholoog (MSc), orthopedagoog (MSc), HBO-opgeleide professional (bijv. SPH/Social Work met aanvullende training)?
• De werkplek: Salarissen worden bepaald door de CAO van de sector (bijv. CAO GGZ, CAO Jeugdzorg).
• Ervaring: Het aantal jaren werkervaring speelt een grote rol.
• Functieschaal: Binnen de CAO wordt de functie ingedeeld in een salarisschaal (bijv. FWG-schalen in de zorg). Een GZ-psycholoog of orthopedagoog-generalist zal hoger ingeschaald zijn dan een basispsycholoog of HBO-professional.

Indicatie:

Een realistisch bruto maandsalaris voor een professional die PMTO toepast (bij een fulltime dienstverband) ligt vaak ergens tussen de € 3.500,- en € 5.500,-. Dit is echter een brede schatting. Een startende HBO-professional zal aan de onderkant zitten, terwijl een ervaren GZ-psycholoog of orthopedagoog-generalist met PMTO-specialisatie aan de bovenkant of zelfs daarboven kan zitten (bijv. FWG 60-65 of hoger in de CAO GGZ).

 

Aantal werkzaam in Nederland

Nederland:

Er zijn geen exacte, centrale cijfers beschikbaar over het aantal gecertificeerde PMTO-therapeuten in Nederland. PMTO is een methode die door diverse professionals binnen de jeugdzorg en GGZ wordt toegepast, maar het is geen beschermd beroep met een eigen register zoals bijvoorbeeld GZ-psycholoog. De methode wordt echter relatief breed toegepast in instellingen die werken met kinderen met gedragsproblemen. Het aantal ligt waarschijnlijk in de honderden, maar een precies getal is moeilijk te geven.

België:

PMTO is in België minder wijdverbreid dan in Nederland. Hoewel er zeker therapeuten en organisaties zijn die met PMTO of vergelijkbare oudertrainingen werken, is de implementatie op kleinere schaal. Exacte aantallen zijn ook hier niet direct beschikbaar, maar het zijn er vermoedelijk aanzienlijk minder dan in Nederland.

Welke opleiding heeft de PMTO-therapeut gevolgd

Om toegelaten te worden tot de PMTO-opleiding (de specialisatie), is doorgaans een relevante vooropleiding op HBO- of WO-niveau vereist. Denk aan:

• WO (Universitair):Master Psychologie (richting Klinische Psychologie, Kinder- & Jeugdpsychologie)
• Master (Ortho)pedagogiek
• HBO (Hoger Beroepsonderwijs):Bachelor Social Work (uitstroomprofiel Jeugd)
• Bachelor Pedagogiek
• HBO-Verpleegkunde met specialisatie (SPV)

Andere relevante HBO-opleidingen in de (jeugd)zorg of het welzijnswerk.
Naast het diploma wordt vaak ook relevante werkervaring met de doelgroep (kinderen/jongeren met gedragsproblemen en hun ouders) geëist. Het opleidingsniveau is dus minimaal HBO, maar vaak WO.

Hoe lang duurt de opleiding tot PMTO-therapeut

• HBO Bachelor: Doorgaans 4 jaar.
• WO Bachelor: Doorgaans 3 jaar.
• WO Master: Doorgaans 1 of 2 jaar (na de WO Bachelor)

De opleiding tot PMTO-therapeut is een post-initiële opleiding (na je HBO/WO-studie). De duur en intensiteit kunnen variëren per aanbieder, maar reken op een traject van ongeveer 1,5 tot 2 jaar. Dit omvat vaak:

• Theoretische trainingsdagen/modules.
• Praktijkoefening onder supervisie (je behandelt zelf gezinnen met PMTO).
• Intervisie met andere therapeuten in opleiding.
• Beoordeling van therapiesessies (vaak via video-opnames).
• Het behalen van een certificering.

Deze opleiding wordt meestal gevolgd naast het reguliere werk.

Het opleidingsniveau van een PMTO-therapeut is HBO, WO.

Enkele wetenswaardigheden over de PMTO-therapeut

• Oorsprong: PMTO is ontwikkeld aan het Oregon Social Learning Center (OSLC) in de Verenigde Staten, gebaseerd op decennialang onderzoek door o.a. Gerald Patterson en collega's naar interactiepatronen in gezinnen.
• Evidence-Based: Het is één van de best onderzochte en meest effectief bevonden interventies voor kinderen met ernstige gedragsproblemen.
• Focus op Ouders: Het uitgangspunt is dat het veranderen van opvoedgedrag van ouders de meest effectieve manier is om het gedrag van het kind duurzaam te veranderen.
• Implementatie: Nederland was relatief vroeg met de implementatie van PMTO in Europa.
• Flexibiliteit: Hoewel het een gestructureerde methode is, kan de therapeut deze aanpassen aan de specifieke behoeften en culturele achtergrond van het gezin.

Extra informatie over de PMTO-therapeut

• De volledige naam is Parent Management Training Oregon.
• Soms wordt het simpelweg PMT (Parent Management Training) genoemd, hoewel PMTO een specifieke, gestandaardiseerde vorm van PMT is.
• In het Nederlands wordt vaak gesproken over (gedragstherapeutische) oudertraining. PMTO is hier een specifiek voorbeeld van.
• Er zijn andere evidence-based oudertrainingen met vergelijkbare doelen maar net andere methodieken, zoals "Incredible Years" (Pittige Jaren) of Triple P. Een PMTO-therapeut is echter specifiek getraind in de Oregon-methode.