Een verzekeringsarts in Nederland is een medisch specialist die een cruciale rol speelt op het snijvlak van geneeskunde, wetgeving en maatschappij. Deze arts beoordeelt de mate waarin iemand door ziekte of een aandoening beperkt is in zijn of haar functioneren, met name in relatie tot werk. De bekendste werkgever van verzekeringsartsen is het UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen).
De kerntaak van een verzekeringsarts is het objectief vaststellen van de belastbaarheid van een persoon die een beroep doet op een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Dit gebeurt binnen de kaders van wetten zoals de WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen), WAO (Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering) en de Wajong.
Concreet houdt dit in dat de arts:
De verzekeringsarts behandelt zelf geen patiënten, maar stelt de medische feiten vast die als basis dienen voor een beslissing over een uitkering of re-integratietraject. Deze beoordeling wordt vervolgens vaak gebruikt door een arbeidsdeskundige om te bepalen welk soort werk iemand nog zou kunnen doen en wat de mate van arbeidsongeschiktheid is.
De overgrote meerderheid van de verzekeringsartsen is werkzaam bij het UWV. Daarnaast zijn er ook verzekeringsartsen in dienst bij particuliere verzekeringsmaatschappijen, waar zij claims voor bijvoorbeeld arbeidsongeschiktheids- of levensverzekeringen beoordelen. Een kleiner aantal werkt als zelfstandige en wordt ingehuurd door diverse organisaties.
Het inkomen van een verzekeringsarts is afhankelijk van werkervaring en werkgever. Een beginnend verzekeringsarts kan rekenen op een maandsalaris van circa € 4.500 tot € 5.500 bruto. Een ervaren, gespecialiseerde verzekeringsarts kan aanzienlijk meer verdienen. Bij het UWV kan het salaris, na het voltooien van de specialistenopleiding en met de nodige ervaring, oplopen tot boven de € 7.500 bruto per maand.
In Nederland is er al geruime tijd sprake van een tekort aan verzekeringsartsen. Dit leidt bij het UWV tot achterstanden in de beoordelingen van WIA-aanvragen. In 2021 werd de beoogde capaciteit bij het UWV geschat op 850 fte, terwijl er op dat moment ongeveer 782 fte beschikbaar was, met een dalende trend.
Om verzekeringsarts te worden, is een universitair opleidingsniveau vereist. Het traject ziet er als volgt uit:
Voor artsen die al een andere medische specialisatie hebben afgerond, kan de opleiding tot verzekeringsarts in sommige gevallen verkort worden tot twee jaar.
Het opleidingsniveau van een Verzekeringsarts is WO.
Een andere, meer formele benaming is verzekeringsgeneeskundige.