Verpleegkundige Somatiek

Een Verpleegkundige Somatiek is een zorgprofessional die gespecialiseerd is in de verpleging en verzorging van mensen met een lichamelijke (somatische) aandoening of beperking.

Het woord somatiek komt van het Griekse woord soma (lichaam). In de zorg maken we onderscheid tussen:

• Somatiek: De focus ligt op lichamelijke ziektes en beperkingen (bijv. Parkinson, CVA/beroerte, reuma, COPD, hartfalen).
• Psychogeriatrie (PG): De focus ligt op geestelijke achteruitgang (bijv. dementie).

Een verpleegkundige somatiek werkt dus voornamelijk met mensen die geestelijk vaak nog helder zijn, maar wiens lichaam niet meer volledig meewerkt, waardoor ze complexe zorg nodig hebben.

De taken van een Verpleegkundige Somatiek zijn onder meer:

De taken zijn divers en richten zich op het ondersteunen van de zelfredzaamheid en het uitvoeren van medische handelingen. Omdat cliënten in de somatiek vaak langdurig zorg nodig hebben, is de band met de cliënt intensiever dan in een ziekenhuis.

Kerntaken:

• Verpleegtechnische handelingen: Uitvoeren van complexere handelingen zoals injecteren, katheteriseren, wondzorg, stomaverzorging en het toedienen van medicatie of infusen.
• Klinisch redeneren: Observeren van de gezondheidstoestand, signaleren van achteruitgang en hierop anticiperen (bijvoorbeeld bij koorts of veranderd gedrag).
• Coördinatie van zorg: Fungeren als aanspreekpunt voor artsen, fysiotherapeuten en familie. Het opstellen en bijhouden van het zorgleefplan.
• Begeleiding: Psychosociale ondersteuning bieden. Cliënten moeten vaak leren leven met verlies van functies. De verpleegkundige helpt hen (en hun familie) hierbij.
• ADL-zorg: Ondersteunen bij Algemene Dagelijkse Levensverrichtingen (wassen, aankleden), hoewel dit vaak ook door Verzorgenden IG wordt gedaan.
• Kwaliteitsbewaking: Coachen van collega's (zoals verzorgenden en helpenden) en stagiaires.

Waar werkt een Verpleegkundige Somatiek

De term "Verpleegkundige Somatiek" wordt het meest gebruikt in de VVT-sector (Verpleeg-, Verzorgingshuizen en Thuiszorg).

• Verpleeghuizen (Afdeling Somatiek): Hier wonen mensen die 24/7 intensieve verpleging nodig hebben.
• Woonzorgcentra: Kleinschaligere woonvormen.
• Revalidatiecentra: Hier wordt gewerkt aan herstel na bijvoorbeeld een operatie of beroerte (Geriatrische Revalidatie Zorg - GRZ).

Let op: In ziekenhuizen werken ook verpleegkundigen met somatische patiënten, maar daar heten ze vaak 'zaalverpleegkundige' of worden ze genoemd naar hun specialisme (bijv. oncologieverpleegkundige).

Wat verdient een Verpleegkundige Somatiek

Het inkomen is afhankelijk van opleiding (MBO of HBO), ervaring en de functie-indeling (FWG). In de verpleeghuiszorg valt men onder de CAO VVT.

• Verpleegkundige (MBO, doorgaans FWG 45):
• Start: ± € 2.800,- bruto per maand.
• Eind: ± € 3.800,- bruto per maand.
• Gespecialiseerd of HBO-Verpleegkundige (vaak FWG 50):
• Start: ± € 3.300,- bruto per maand.
• Eind: ± € 4.600,- bruto per maand.

Bovenop dit salaris komt nog 8% vakantiegeld, een eindejaarsuitkering (8,33%) en onregelmatigheidstoeslag (ORT) voor werken in avonden en weekenden.

Aantal werkzaam in Nederland

Er zijn geen exacte cijfers die alleen de groep "somatiek in verpleeghuizen" isoleren, omdat de CBS-cijfers vaak alle verpleegkundigen samenvoegen. Wel kunnen we een schatting maken:

• Totaal aantal BIG-geregistreerde verpleegkundigen in NL: ± 220.000.
• In de VVT-sector (Verpleeghuizen en Thuiszorg) werken ongeveer 60.000 tot 80.000 verpleegkundigen.
• Een aanzienlijk deel hiervan werkt op somatische afdelingen, hoewel de PG (dementiezorg) ook een grote werkgever is.

Welke opleiding heeft de Verpleegkundige Somatiek gevolgd

Om de titel Verpleegkundige te mogen voeren (dit is een beschermde titel), is een diploma op minimaal niveau 4 nodig.

1. MBO-Verpleegkunde (Niveau 4):
• De meest voorkomende route voor verpleegkundigen in de somatiek.
• Je wordt opgeleid tot 'basisverpleegkundige'.
2. HBO-Verpleegkunde (Niveau 6):
• Bachelor of Nursing.
• Richt zich meer op regie, onderzoek, kwaliteitsverbetering en complexe casussen (Overstijgend werken).

Hoe lang duurt de opleiding tot Verpleegkundige Somatiek

• MBO-Verpleegkunde (BOL/BBL): Duurt 4 jaar.
• HBO-Verpleegkunde (Voltijd/Deeltijd): Duurt 4 jaar.

Verkorte trajecten: Voor mensen die al een diploma hebben (bijvoorbeeld Verzorgende IG of een andere MBO-4/HBO opleiding), zijn er vaak verkorte trajecten van 2,5 tot 3 jaar.

Het opleidingsniveau van een Verpleegkundige Somatiek is MBO.

Enkele wetenswaardigheden over de Verpleegkundige Somatiek

• Witte Woede: In de jaren '80 en recenter is er veel actie gevoerd door verpleegkundigen voor betere salarissen en minder werkdruk, wat leidde tot nieuwe functiewaarderingen (FWG).
• Complexiteit: Vroeger gingen mensen "naar het bejaardentehuis" als ze oud waren. Nu kom je pas in een verpleeghuis (somatiek) als het thuis écht niet meer gaat. De zorgzwaarte is hierdoor enorm toegenomen; bewoners hebben vaak meerdere ziektes tegelijk (multimorbiditeit).
• BIG-registratie: Elke verpleegkundige moet zich elke 5 jaar herregistreren in het BIG-register. Dit betekent dat je moet aantonen dat je genoeg uren hebt gewerkt of geschoold bent om je bevoegdheid te behouden.
• Verschil met Verzorgende IG: Veel mensen halen deze door elkaar. Een Verzorgende IG (Niveau 3) doet veel van de dagelijkse zorg, maar een Verpleegkundige (Niveau 4/6) mag complexere medische handelingen doen en heeft vaker een coördinerende rol.